اگر شما یک گلخانه‌دار یا یک علاقمه‌مند به پرورش محصولات کشاورزی در گلخانه‌ها باشید احتمالاً با اصطلاح دوپوش کردن گلاخانه مواجه شده‌اید. جهان امروز با مشکلاتی زیادی دست به گریبان است. در این بین بحران انرژی و گرمایش زمین از مهمترین مسائل پیش‌روی به شمار می‌روند. استفاده از روش‌های کاهش مصرف انرژی و کاهش میزان انتشار گاز‌های گلخانه‌ای، می‌تواند تا حد زیادی از وقوع چنین اتفاقاتی جلوگیری کند. دوپوش کردن گلخانه، یکی از شیوه‌های کاربردی و مرسوم برای رسیدن به این هدف محسوب می‌شود که در ادامه به معرفی آن و مفاهیم مرتبط با آن می‌پردازیم و از فواید دوپوش کردن گلخانه‌ها خواهیم گفت.
گلخانه چیست و به چه منظور به کار می‌رود؟
گلخانه در تعریف، فضایی است که در آن شرایط اقلیمی در حالت کنترل شده‌ای قرار داشته باشد. این امر با تخصیص امکانات و هزینه‌هایی به مظور تنظیم فاکتورهای متنوعی مانند نور، رطوبت، و حرارت و … صورت می‌گیرد که بسته به موقعیت جغرافیایی و زمانی متغیر است. به طور مثال، در مناطق سردسیر یا به طور کلی در فصول سرد سال حفظ شرایط مطلوب برای رشد محصولات به چالشی پرهزینه بدل می‌شود که عملاً تولید بسیاری از محصولات کشاورزی از نظر اقتصادی را با بحران توجیه پذیری مواجه می‌کند.
از سوی دیگر مصرف سوخت‌های فسیلی به منظور بالا بردن سطح دمای گلخانه‌ها، علاوه بر تحمیل هزینه‌های سرسام‌آور و آلایندگی محیط زیست حتی بر کیفیت نهایی محصولات تولیدی هم تاثیر منفی می‌گذارد. در این شرایط منطقی است گلخانه‌داران با اتخاذ روش‌های مختلف نسبت به کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی اقدام کنند. دوپوش کردن گلخانه به معنای استفاده از انواع نه چندان ضخیم پلاستیک بر روی بدنه اصلی گلخانه به عنوان یک لایه‌ی مضاعف است که با هدف کاهش هدر رفت انرژی صورت می‌پذیرد.
فواید دوپوش کردن گلخانه‌ها و تاثیر آن بر انواع سیستم‌های گرمایشی
دوپوش کردن محیط گلخانه‌ها با استفاده از نایلون دوپوش گلخانه، ارتباط مستقیمی با نوع سیستم گرمایشی به کار رفته در گلخانه دارد. هر سیستم گرمایشی ویژگی‌ها و معایب و مزایای خود را دارد که با توجه به شرایط اقلیمی، نوع محصول و بودجه انتخاب می‌شود. در اینجا ضمن معرفی انواع سیستم‌های گرمایشی، از تاثیرات و فواید دوپوش کردن گلخانه بر عملکرد آنها خواهیم پرداخت.
سیستم گرمایش از کف
این سیستم که از روش‌های مدرن و محبوب گرمایش گلخانه محسوب می‌شود بر مبنای انتقال گرما به وسیله‌ی لوله‌های آب گرم از کف به کل فضا به صورت یکنواخت عمل می‌کند.
دوپوش کردن گلخانه در کنار این سیستم این امکان را فراهم می‌کند که اگر گرمای کف به صورت کامل پخش نشود و به نقاط بالاتر نرسد، لایه بالایی با مقاومت در برابر نفوذ سرما، حرارت محیط را حفظ می‌کند.
استفاده از هیتر
انواع برقی و گازی هیترها را باید در بین گرانترین و غیر مقرون به صرفه‌ترین لوازم گرمایشی در گلخانه‌ها قرارداد. در صورت انتخاب این روش، بسته به ابعاد گلخانه باید از تعداد قابل توجهی هیتر استفاده کرد که علاوه بر هزینه خرید، نصب و تعمیر، سوخت و انرژی زیادی نیز طلب می‌کند. دوپوش کردن محیط گلخانه‌ها اما می‌تواند تعداد هیترهای مورد نیاز را کاهش دهد یا حتی سبب شود تا به جای این روش، از شیوه‌های کم هزینه‌تری سود جست. در کل می‌توان گفت که هزینه‌های بالای استفاده از هیترها از علت‌های اصلی روی آوردن گلخانه‌داران به روش دوپوش کردن محیط گلخانه است.
سیستم گرمایشی همرفتی
در این سیستم یک فن مخصوص در انتهای گلخانه نصب می‌شود و این فن با تولید گرما به صورت یک جریان همرفتی به تدریج محیط گلخانه را گرم می‌کند. اصلی‌ترین ایراد این سیستم این است که فن نمی‌تواند گرما به صورت یکسان پخش کند و در نتیجه مناطق دور از فن به مراتب سردتر هستند.
در این شرایط یکی از روش‌های ارزان و مقرون به صرفه، دوپوش کردن گلخانه است که می‌تواند با ثابت نگه داشتن دما از هدررفت گرما و انرژی ممانعت به عمل آورد.
سیستم گرمایش با بخار
این شیوه بسیار کارآمد و البته گران‌قیمت اکثراً در مناطق سردسیری مورد استفاده قرار می‌گیرد. با دوپوش کردن گلخانه‌هایی از این دست می‌توان با طولانی‌تر کردن عمر قطعات، هزینه‌های خرید و نگهداری این سیستم گران قیمت را تا حد زیاد کاهش داد.
لزوم دوپوش کردن قسمت‌های مختلف گلخانه
در قسمت‌ها قبل با اهمیت و فواید دوپوش کردن گلخانه‌ها آشنا شدیم. در اینجا و در ادامه، به نکاتی ضروری در مورد نحوه‌ی نصب و اجرا می‌پردازیم.
در زمان اجرای سیستم دوپوش کردن محیط گلخانه، بسیار ضروری است که تمام سطوح پوشانده شود تا بیشترین میزان مقاومت در برابر هدر رفت انرژی و گرما حاصل شود. این به آن معناست به بر خلاف نظری نسبتاً رایج پوشاندن سقف به تنهایی کافی نیست و علاوه بر آن دیوارها نیز می‌باسیت پوشانده شوند.
دوپوش کردن سقف
سقف از بخش‌های مهم گلخانه، به خصوص گلخانه‌های واقع در مناطق سردسیر است. سقف گلخانه‌ها در چنین مناطقی بیش از سایر نقاط در معرض باران، برف و سایر تحولات جوی قرار می‌گیرد. از این رو باید نسبت به استحکام بخشی لازم به سقف نهایت دقت صورت گیرد و با توجه به ضخامت کم پلاستیک مورد استفاده برای دوپوش، به هیچ‌وجه نباید این وظیفه را به عهده‌ی لایه‌ی دوپوش قرار داد.
دوپوش کردن دیواره
در استفاده از دوپوش در دیواره‌ها باید از سیستم پنجره‌های دوجداره، الگو برداری کرد. یعنی همانطور که فاصله‌ی خالی میان دو شیشه در پنجره‌های دوجداره به عنوان عایق عمل می‌کند؛ در هنگام دوپوش کردن گلخانه، دیواره دوپوش را باید به نحوی انجام داد تا میان لایه‌ی دوپوش و دیواره‌ی اصلی یک فضای خالی شکل بگیرد. این فضای خالی گرمای گلخانه‌ی شما را تضمین می‌کند.
نتیجه گیری
باور کنیم یا نه، امروزه صرفه‌جویی در مصرف انرژی به یکی از اصلی‌ترین مسائل و چالش‌های هر صنعت کوچک یا بزرگ تبدیل شده است. اهمیت این امر در گلخانه‌ها که از طرفی با امنیت غذایی و از سوی دیگر با مسائل زیست محیطی پیوند ناگسستنی دارند، دو چندان می‌شود. با انتخاب شیوه‌های مدیریت انرژی در گلخانه‌ها، نظیر سیستم دوپوش و نصب و اجرای اصولی آن در کنار سایر روش‌های علمی می‌توانیم ضمن کم کردن هزینه‌های جاری، به کره‌ی زمین هم کمتر آسیب برسانیم. در این مقاله به بررسی روش دوپوش کردن گلخانه پرداختیم. امیدواریم این مقاله مورد پسند شما واقع شده باشد.